Hai bằng tiến sỹ, lương hơn...hai triệu đồng

Lương thấp, chế độ đãi ngộ không đảm bảo, nhiều nhà khoa học trẻ ở các viện nghiên cứu trong nước đang có xu hướng bỏ ra ngoài làm cho các doanh nghiệp.

Lương thấp, nhà khoa học trẻ đua nhau bỏ Viện

Hoạt động trong chuyên ngành sinh học, TS L.P.H có nhiều năm công tác tại Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam).

Tốt nghiệp Đại học Nông nghiệp Hà Nội, anh về công tác tại Viện ở ngạch nghiên cứu viên với mức lương khởi điểm 180.000 đồng một tháng, thêm vài chục nghìn phụ cấp ăn trưa.

Cùng thời điểm ấy, nhiều bạn bè tốt nghiệp với anh có mức lương hơn triệu đồng một tháng. Tốt nghiệp thạc sỹ ở Bỉ, học tiến sỹ trong nước. Năm 2007, tốt nghiệp thêm một bằng tiến sỹ ở Đức nhưng mức lương của anh thời điểm ấy chỉ hơn hai triệu đồng một tháng, thêm khoản công tác phí chưa đến trăm nghìn một ngày nếu đi làm việc ở ngoài Viện.

 

Nhiều tiến sỹ ở Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam có mức lương hơn ba triệu đồng một tháng. (Ảnh: Nguyễn Hoài)

Cuối năm 2007, qua sự giới thiệu của một người bạn, anh rời Viện, về làm cho một Công ty nước ngoài có trụ sở tại Việt Nam. Vẫn tiếp tục làm công tác chuyên môn của mình nhưng mức lương của anh một tháng bằng một năm thu nhập ở Viện.

Thu nhập quá thấp nên trước khi rời Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, ở tuổi ngoài 30 anh vẫn chưa lập gia đình. “Nếu cứ tiếp tục ở Viện, mình tin là khó mà nuôi được vợ con. Đứa bé nhà mình đi học một tháng hết 1,8 triệu đồng, chưa kể các khoản chi tiêu khác”, anh H, nói.

Theo GS.TS Lê Trần Bình, nguyên Viện trưởng Viện Công nghệ Sinh học (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), khoảng 5 năm trở lại đây, các nhà khoa học trẻ rời Viện ra làm cho doanh nghiệp bên ngoài có xu hướng gia tăng.

Tại Viện Công nghệ Sinh học, trước năm 2008 có một, hai trường hợp bỏ Viện, hầu hết là các nhà khoa học trẻ đi nghiên cứu sinh ở nước ngoài, sau đó không về. Từ năm 2008 đến nay có khoảng gần chục nhà khoa học trẻ đang làm việc trong nước bỏ Viện ra làm ngoài.

PGS.TS Lê Xuân Cảnh, Viện trưởng Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) cũng cho hay, những năm qua, tình trạng các nhà khoa học trẻ bỏ Viện ra làm cho doanh nghiệp bên ngoài để có mức thu nhập cao hơn xuất hiện rải rác. Ngay năm 2013, một nữ nhà khoa học trẻ vừa biên chế vào Viện thì xin nghỉ để ra làm ngoài.

Không thể cơm rau dưa mà làm khoa học!

PGS.TS Trương Xuân Lam, Trưởng phòng Côn trùng học Thực nghiệm, Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật có thâm niên hơn 20 năm công tác, cho biết, với học hàm phó giáo sư, học vị tiến sỹ, thu nhập của anh hiện tại là 5,2 triệu đồng/tháng.

Trong phòng Côn trùng học Thực nghiệm, có TS tốt nghiệp ở Pháp về lương 3,3 triệu đồng một tháng, có cán bộ tốt nghiệp cử nhân lương 2,4 triệu đồng một tháng. Hiện họ đang phải thuê nhà trọ.

Theo PGS.TS Lê Xuân Cảnh, điều thiệt thòi của những người làm khoa học là ở chỗ không có phụ cấp gì ngoài lương cơ bản theo hệ số nhà nước, ba năm tăng bậc một lần. Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật có 116 cán bộ, hơn một phần ba trong số đó là cán bộ trẻ.

Có cán bộ mới tốt nghiệp ra trường lương hơn hai triệu đồng, nhiều tiến sỹ lương hơn ba triệu đồng trong khi tiền gửi con đã hết hai triệu. Đồng lương như hiện nay khó đáp ứng được nhu cầu tối thiểu trong sinh hoạt.

Hiện thu nhập của một số nhà khoa học trẻ được tăng thêm nhờ các đề tài, dự án. Tuy nhiên nguồn thu này không ổn định và không thường xuyên. GS Lê Trần Bình cho biết, không phải lúc nào các nhà khoa học cũng có đề tài, dự án, chưa kể để tham gia các đề tài, dự án, các nhà khoa học phải đầu tư thêm chất xám, làm thêm thứ bảy, chủ nhật.

Nguồn thu nhập chính của nhiều nhà khoa học vẫn là đồng lương trong khi mức lương lại quá thấp. Vì thế, họ khó có thể chuyên tâm làm công tác nghiên cứu: “Không thể cứ cơm rau dưa mà làm nghiên cứu, họ cần phải được đảm bảo cuộc sống”, ông Bình nói.

GS.TS Lê Trần Bình cho rằng việc các nhà khoa học trẻ bỏ Viện ra làm cho doanh nghiệp bên ngoài là điều dễ hiểu và việc chảy máu chất xám như hiện nay còn là ít. Không có nơi nào ở Việt Nam lại có thu nhập thấp như ở Viện nghiên cứu. Hầu hết các nhà khoa học vẫn muốn gắn bó với nghiệp nghiên cứu, việc ra làm bên ngoài là việc cực chẳng đã.

Theo Nguyễn Hoài

Tiền Phong